عبور از آستانه های دانش و پیشبرد جامعه به سوی آیندهای روشن و پیشرفته، بدون شک نیازمند توجه به مؤسسات پژوهشی و علمی است. در این راستا، معاونت پژوهشی به عنوان یکی از بخش های حیاتی و ا ساسی در سازمان ها و مؤسسات آموزشی و تحقیقاتی، با اهمیت بسیاری مواجه است که منتهی به ترویج و تسهیل فعالیت های پژوهشی و علمی می‌گردد. این بخش، با بازیابی و جمع آوری دانش، مدیریت پروژه های پژوهشی، تامین منابع مالی و برقراری ارتباط با جوامع علمی و صنعت، در راستای تحقق اهداف و مأموریت های تحقیقاتی و علمی سازمان، نقشی بسیار حیاتی ایفا می‌کند.
معاونت پژوهشی، عنصر اصلی و بنیان‌گذاری است که سازمان های آموزشی و پژوهشی را تشکیل می دهد. بر این اساس، تعیین و تشویق سیاست ها و برنامه‌های مرتبط با تحقیقات علمی، از وظایف اصلی این معاونت محسوب می شود. اقداماتی همچون اعطای بورس‌های تحقیقاتی، ایجاد تسهیلات و امکانات پژوهشی، اشتراک گذاری نتایج تحقیقات و تشویق به انتشار آنها، از مهمترین فعالیت‌های معاونت پژوهشی به شمار می‌روند. مدیریت پروژه‌های پژوهشی نیز به عنوان یکی دیگر از وظایف اساسی این بخش مورد توجه قرار می‌گیرد. برنامه‌ریزی، تخصیصی منابع، نظارت بر پیشرفت پروژه ها و ارزیابی نتایج پژوهشی، از جمله فعالیت‌هایی هستند که معاونت پژوهشی با انجام آنها ارزشمند ترین پروژه‌های پژوهشی را به بهره‌برداری می‌رساند.
به دست آوردن منابع مالی نیز به عنوان یکی از وظایف بسیار حائز اهمیت این بخش در نظر گرفته می‌شود. تأمین منابع مالی از طریق منابع مختلف مانند دولت، سازمان‌ها، صنایع و بنیادهای علمی، از طریق اخذ گرانت ها و همکاری در پروژه‌های مشترک و همچنین از طریق ایجاد ارتباطات و همکاری با صنعت و جوامع علمی انجام می‌شود. برای تحقق این هدف، معاونت پژوهشی نیازمند توانایی برقراری ارتباطات قوی و همکاری مؤثر با سایر مؤسسات و نهادهای مرتبط است.
در نهایت، نقش معاونت پژوهشی در ترویج و تسهیل انتشار نتایج پژوهشی و ایجاد فضایی برای تبادل دانش و تجربیات علمی نیز بسیار حائز اهمیت است. این معاونت می‌تواند اقداماتی همچون برگزاری کنفرانس‌ها، سییمینارها و کارگاه‌های علمی، تشکیل گروه‌های تحقیقاتی و ترویج فعالیت‌های همکاری علمی بین دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی را انجام دهد.
به طور خلاصه‌، معاونت پژوهشی در سازمان‌های آموزشی و تحقیقاتی نقشی بسیار مهم و حیاتی را در ترویج و تسهیل فعالیت های پژوهشی و علمی دارد. این بخش با جمع آوری دانش، مدیریت پروژه‌های پژوهشی، تأمین منابع مالی و برقراری ارتباط با جوامع علمی و صنعت، در راستای تحقق اهداف و مأموریت های تحقیقاتی و علمی سازمان، نقش بسیار حیاتی ایفا می‌کند.